خدمات باغبان

​​​​​​​ دکتر ارغوان مختاریان

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک درمانی روشی است که می توانید از آن برای کنترل فرآیندهای غیرارادی بدن خود استفاده کنید. در بیوفیدبک اغلب از حسگرها برای اندازه گیری عملکرد بدن شما استفاده میشود. در طول یک جلسه درمانی بیوفیدبک، از تکنیک های مختلفی برای بهبود ارتباط ذهن و بدن خود و به دست آوردن کنترل بر این عملکردها استفاده میشود. اصطلاح بیوفیدبک به معنای بازخورد از بدن است و با استفاده از این بازخورد و دریافت اطلاعات در مورد نحوه فعالیت های غیرارادی، میتوانید با تمرین و پیگیری این عملکردها را کنترل کنید.

انواع بیوفیدبک

انواع مختلفی از بیوفیدبک وجود دارد. برخی از آنها به ابزار خاصی برای کنترل و نظارت عملکرد بدن شما نیاز دارند تا به شما بگویند چه اتفاقی در بدنتان حال وقوع است. سایر انواع بیوفیدبک به سادگی نیازمند تمرکز و آگاهی شما به سیستم های بدنتان هستند.​​​​​​​

نوروفیدبک

در نوروفیدبک با حسگرهای ویژه ای فعالیت مغز اندازه گیری میشود و شما می توانید با کنترل این مکانیسم‌ها و تغییر بازخورد دریافتی از حسگرهای مغزی در مسیر بهبودی قرار گیرید. همانطور که سیستم عصبی شما در طول درمان تغییر می کند، حسگرها این تغییر را تشخیص می دهند و شما به آرامی فعالیت مغز خود را کنترل می کنید​​​​​​​.

بیوفیدبک تنفسی

در طی بیوفیدبک تنفسی، میزان تنفس شما کنترل می شود. پس از ارزیابی، بازخوردی در مورد چگونگی تغییر تنفس خود در شرایط خاص دریافت می کنید. این شکل از درمان به شما کمک می کند تا در موقعیت هایی که ممکن است باعث افزایش تنش یا اضطراب شود، کنترل تنفس خود را به دست گیرید. این نوع فرآیند ممکن است به فشار خون بالا و برخی از مشکلات تنفسی نیز کمک کند​​​​​​​.

بیوفیدبک قلبی

بیوفیدبک قلبی از حسگرهای ویژه ای برای اندازه گیری ضربان قلب شما استفاده می کند. این بازخورد به شما این امکان را می دهد که در موقعیت های خاص سعی کنید ضربان قلب خود را کنترل کنید. به عنوان مثال، اگر در حین صحبت در جمع مضطرب می شوید، می توانید صحبت کردن در جمع را با بیوفیدبک ضربان قلب تمرین کنید تا در طول فعالیت ضربان خود را در محدوده طبیعی نگه دارید​​​​​​​.

بیوفیدبک عضلانی

بیوفیدبک الکترومیوگرافی از الکترودها  برای اندازه گیری فعالیت عضلات شما استفاده می کند. الکترودها به دستگاهی متصل هستند که از طریق سیگنال دیداری یا شنیداری به کاربر بازخورد می دهد و به کاربر اجازه می دهد تا فعالیت عضلانی را کاهش یا افزایش دهد. 

بیوفیدبک پوستی

تمرین پاسخ پوستی برای کنترل میزان فعالیت غدد عرقی که در بدن شما رخ می دهد انجام می شود. حسگرهای کوچکی فعالیت الکتریکی پوست شما را اندازه گیری می کنند و به شما بازخورد می‌دهند تا بر فعالیت الکتریکی پوست خود کنترل داشته باشید و در نتیجه تعریق بیش از حد یا سایر فعالیت‌های عصبی را کاهش دهید.​​​​​​​

بیوفیدبک حرارتی

بیوفیدبک حرارتی از حسگرهای دمای متصل به بدن شما استفاده می کند و به شما بازخوردی در مورد دمای بدنتان می دهد و می توانید برای کنترل دمای پوست و بدنتان تلاش کنید که ممکن است در کاهش استرس و اضطراب مفید باش​​​​​​​د.

انواع تکنیک های بیوفیدبک

تکنیک تنفس عمیق

تکنیک‌های تنفس عمیق می‌توانند به شرایط مختلفی مانند استرس و اضطراب، فشار خون بالا یا افزایش ضربان قلب کمک کنند. تکنیک‌های تنفسی می‌توانند سرعت تنفس شما را کاهش دهند و باعث ایجاد حس آرامش در بدن شوند.

تکنیک ریلکس سازی عضلات

ریلکس کردن عضلات می تواند به مشکلات مختلفی از جمله اسپاسم عضلانی، استرس و بی خوابی کمک کند. 

تکنیک تصویرسازی هدایت شده

تکنیک تصویرسازی هدایت شده اغلب در طی بیوفیدبک برای تسکین استرس و ایجاد پلی بین ذهن و بدن شما استفاده می شود. این تکنیک در حالی که شما در حالتی عمیق و پیشرفته از تصور یک موقعیت هستید، انجام میشود.

تکنیک مدیتیشن ذهن آگاهی

مدیتیشن ذهن‌آگاه تکنیکی است که به شما کمک می‌کند تا افکارتان را کند کنید، در ذهنتان حضور داشته باشید و افکار منفی را رها کنید. اغلب در این مدیتیشن برای کمک به آرامش و تسکین استرس یا اضطراب، کاهش ضربان قلب و بهبود خواب استفاده می شود. در طول مدیتیشن ذهن آگاهی، باید در موقعیتی راحت قرار بگیرید. روی تنفس خود تمرکز کنید و سپس به ذهن خود اجازه دهید تا روی افکار شما متمرکز شود.  

کاربرد های بیوفیدبک

اختلالات عاطفی و روانی

بعضی از اختلالات روحی روانی که بیوفیدبک به درمان آنها کمک می کند عبارتند از:
اختلال استرس پس از سانحه، بیش فعالی یا اختلال کم توجهی، اختلالات خوردن، اضطراب و افسردگی، بی خوابی، ترک اعتیاد

اختلالات عضلانی اسکلتی

برخی از اختلالات عضلانی اسکلتی که بیوفیدبک به درمان آنها کمک میکند عبارتند از:
سردرد، درد مزمن، اسپاسم عضلانی، دندان قروچه شبانه، فیبرومیالژی، فلج بلز، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

بیماری های مزمن 

برخی از بیماری های مزمن که بیوفیدبک به درمان آنها کمک میکند عبارتند از:
آسم، عوارض شیمی درمانی، صرع، فشار خون، دیابت، بیماری حرکت، سندرم رینود، سکته مغزی، اختلالات تعادلی، وز وز گوش

اختلالات دستگاه ادراری تناسلی

اگر مشکلی در کنترل مثانه یا روده دارید، ممکن است بیوفیدبک برای کمک به کاهش علائم مرتبط به این مشکلات مانند بی اختیاری ادرار و مدفوع، سندرم روده تحریک‌پذیر، یبوست مزمن و اختلال نعوظ​​​​​​​ به شما کمک کند.

خطرات و فواید بیوفیدبک

بیوفیدبک یک رویکرد درمانی ایمن در نظر گرفته می شود و هیچ مطالعه ای خطرات درمانی قابل توجهی را با بیوفیدبک گزارش نکرده است​​​​​​​.
بیوفیدبک یک روش غیر تهاجمی است.
ممکن است نیاز به دارو را کاهش دهد یا تاثیرات داروها را افزایش دهد.
بیوفیدبک به زنانی که نمی توانند در دوران بارداری دارو مصرف کنند کمک میکند.
بیوفیدبک به افراد کمک می کند تا کنترل بیشتری بر سلامت و فعالیت بدن خود داشته باشند.

جلسات بیوفیدبک

یک جلسه بیوفیدبک معمولی بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول خواهد کشید. درمانگر سنسورهایی بر اساس بیماریتان به بدن شما متصل میکند تا بازخورد فعایت های بدنتان را ثبت کند. بیوفیدبک به شما می آموزد که با تغییر افکار، احساسات یا رفتار خود واکنش های بدن خود را تغییر دهید یا کنترل کنید. به خاطر داشته باشید که بیوفیدبک نیاز به تمرین دارد و نباید انتظار تغییرات قابل توجهی را در یک جلسه تمرین داشته باشید. برای بهبود و تغییرات مثبت معمولا بین ۱۰ تا ۲۰ جلسه بیوفیدبک نیاز است.