خدمات باغبان

​​​​​​​ دکتر ارغوان مختاریان

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

​پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت چیست؟

پی آر پی  شاخه ای از پزشکی ترمیمی است که ثابت شده برای متوقف کردن تغییرات دژنراتیو و بازسازی بافت موثر است. پلاسمای غنی‌ شده با پلاکت که معمولاً به اختصار به آن پی آر پی گفته می‌شود، در حقیقت خونی است که با قرار دادن در دستگاه سانتریفیوژ و چرخش با دور سریع، پلاسمای آن از سایر بخش‌های خون جدا می‌شود. مطالعات نشان داده اند فاکتورهای رشد موجود در پلاکت‌ها برای التیام دادن آسیب دیدگی‌ها بسیار اهمیت دارند. محلول پی آر پی حاوی پلاسما با غلظت بالای پلاکت است. تزریق پی آر پی با هدف بهره‌گیری از ویژگی‌های التیام‌ بخشی طبیعی خون در فرایند ترمیم غضروف، تاندون، رباط، عضله یا حتی استخوان آسیب دیده انجام می‌شود​​​​​​​.
​​​​​​​

روش آماده سازی پی آر پی

مراحل انجام پی آر پی به صورت زیر می باشد:
برای بیمار خونگیری انجام می شود، معمولاً ۲۰-۴۰ میلی لیتر خون لازم است.
اجزاء تشکیل دهنده خون با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ در چند مرحله جداسازی می‌شود.
پزشک پلاسمای سرشار از پلاکت را برای تزریق آماده می‌کن​​​​​​​د.

پلاسمای غنی شده با پلاکت دارای زمانی که سایر روش‌های درمانی محافظه کارانه تاثیر مناسبی برای درمان و رفع آسیب های مفصلی، تاندونی و لیگامانی نداشته باشند به کار  میرود مانند: 
آسیب دیدگی‌ تاندون های روتاتور کاف شانه و سندرم گیرافتادگی شانه
مدیال اپی کندلیت (آرنج گلف بازان) و لترال اپی کندلیت (آرنج تنیس بازان)
پیچ‌ خوردن مفاصل مثل قوزک پا، زانو
سندروم پتلافمورال زانو
تاندونیت ها مثل تاندونیت آشیل و پتلا 
پلنتار فاشئیت و خار پاشنه
آرتروز مفاصل مثل آرتروز زانو، شانه و مچ پا
سندروم گیرافتادگی عصب مانند سندروم تونل کارپال
در مقایسه با گزینه های موجود شامل جراحی، فیزیوتراپی، تزریق کورتون و داروهای خوراکی پی آر پی میتواند یک جایگزین معقول و موثر به شمار آید.

کاربرد پی آر پی در بیماریهای عضلانی اسکلتی​​​​​​​

کاربرد پی آر پی در کاهش درد- پی آر پی در آرتروز- پی آر پی در آسیب های ورزشی

​آمادگی های لازم قبل از انجام پی آر پی

-از ۱ ماه قبل از انجام پی آر پی تزریق کورتون در موضع تحت درمان نداشته باشید.
-از ۲ هفته قبل از انجام پی آر پی داروهای حاوی کورتیکواستروئید (کورتون) مصرف نکنید. اگر تحت درمان طولانی مدت با داروهای کورتونی هستید برای چگونگی قطع تدریجی آن با پزشکتان مشورت کنید.
​​​​​-از ۱ هفته قبل از تزریق مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، سلبرکس را متوقف کنید.
-برای قطع داروهای رقیق کننده خون (وارفارین، آپیکسابان، آسپرین، پلاویکس)  قبل از اینکه به عنوان کاندید تزریق PRP در نظر گرفته شوید با متخصص قلب خود مشورت نمایید. بسته به نوع داروی ضد انعقاد این داروها از ۱ تا ۷ روز قبل از درمان باید قطع بشوند.
-از ۷ روز قبل از انجام پی آر پی الکل و دخانیات مصرف نکنید.
-از ۳ روز قبل از انجام پی آر پی ویتامین E، کپسول امگا ۳، جینسینگ، چای سبز و جینکوبولبا مصرف نکنید.
-از ۱ روز قبل از انجام پی آر پی آب کافی بنوشید تا پروسه خونگیری راحت تر باشد.
-در روز تزریق دوش بگیریدو لباس راحت و گشاد بپوشید.
-تصویربرداری یا مدارک مرتبط با بیماریتان را همراه داشته باشید.

چه کسانی کاندید مناسبی برای پی آر پی نیستند؟

-افرادی که دارای یک وضعیت پزشکی هستند که می تواند با تزریق بدتر شود یا گسترش یابد، مانند عفونت فعال یا بیماری های پوستی خاص
-اختلالات و بیماری های مربوط به خون مثل کم خونی شدید و اختلالات پلاکتی
-بیماری های متابولیک شدید
-افرادی که تحت درمان با داروی ضد انعقاد می باشند و امکان قطع موقت درمان را ندارند.
​​​​​​​-بارداری
-سرطان فعال و تحت درمان یا متاستاتیک
​​​​​​​

آماده سازی و تزریق پی آر پی چقدر زمان می برد؟

معمولا مرحله خونگیری، آماده سازی و تزریق پی آر پی یک ساعت یا بیشتر طول میکشد.

آیا هنگام تزریق پی آر پی نیاز به حضور همراه هست؟

بهتر است همراه داشته باشید و بعد از تزریق خودتان رانندگی نکنید.

آیا تزریق پی آر پی دردناک است؟

هنگام تزریق پی آر پی برای حفظ عملکرد پلاکت ها از بی حسی استفاده نمیشود و درد خفیفی احساس میشود اما بعد از انجام پی آر پی ممکن است به مدت ۲ تا ۷ روز پس از درمان، افزایش درد و سنگینی را در موضع درمان تجربه کنید، مرحله التهابی اولیه 7 روز و مرحله ثانویه می تواند تا ۱۴ روز طول بکشد.​​​​​​​ برخی از بیماران درد خفیف و برخی متوسط را تجربه می کنند که معمولا در ۳۶ ساعت اول بیشتر است و به تدریج از روز ۳ تا ۵ فروکش میکند. اگر این علایم را با داروهای ضد التهاب درمان کنید فاکتورهای  رشد نمی توانند عملکرد درمانی و بازسازی را به صورت کامل انجام دهند.
​​​​​​​

مراقبت های بعد از تزریق پی آر پی

-مصرف داروهای رقیق‌کننده‌ خون (مانند آسپرین، پلاویکس) ممکن است ۲۴ ساعت پس از تزریق از سر گرفته شوند.
-تا دو هفته پس از تزریق از مصرف داروهای ضد التهابی (مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، سلبرکس) خودداری کنید.
-تا دو هفته پس از تزریق از مصرف داروهای سیستمیک کورتونی مانند پردنیزولون خودداری کنید و اگر از قبل تحت درمان با کورتون هستید برای زمان شروع با پزشکتان مشورت کنید.
-ممکن است پس از تزریق پی آر پی، تحریک بیشتر در ناحیه آسیب دیده رخ دهد، این بخشی از روند درمان است.
-روی موضع تزریق کمپرس گرم یا سرد نگذارید هر چند در صورت درد شدید میتوانید از کمپرس سرد به صورت محدود استفاده کنید.
-در صورت نیاز برای کنترل درد می توانید از استامینوفن استفاده کنید.
-تا ۲۴ ساعت بعد از تزریق بهتر است دوش نگیرید.
-تا ۴۸ ساعت بعد از تزریق از وان گرم یا سونا استفاده نکنید.
-برای کمک به پروسه ترمیم بعد از تزریق پی آر پی به مدت ۲ هفته از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.
-از ماساژ در ناحیه تزریق در دو هفته اول اجتناب کنید.
​​​​​​​

فعالیت و ورزش بعد از تزریق پی آر پی

مهمترین بخش درمان پی آر پی این است که دستورالعمل های بعد از عمل را دنبال کنید تا بهبود بافت را بهینه کنید و خطر آسیب بیشتر را کاهش دهید.
​​​​​​​حرکت ناحیه تحت درمان را در سه روز اول پس از عمل محدود کنید و استراحت نمایید.
در هفت روز اول از هر گونه فعالیت شدید خودداری کنید. اگر آتل ارائه شده است، باید آن را در ۷ روز اول بپوشید. 
​​​​​​به طور متوسط، تمرینات ورزشی جدی مرتبط با مفصل تزریق شده بعد از ۸ هفته شروع می شود.
در صورت نیاز به فیزیوتراپی دو هفته بعد از تزریق انجام شود.

عوارض تزریق پی آر پی

درمان پی ار پی یکی از کم خطرترین روشهای درمانی است، با این وجود ممکن است در تعدادی از بیماران عوارض ناچیزی مشاهده شود:
درد در ناحیه آسیب دیده
واکنش آلرژیک و حساسیت
عفونت
تغییر رنگ پوست در ناحیه درمان شده​​​​​​​
در صورت بروز تب، قرمزی و تورم مداوم در محل تزریق و احتمال بروز عفونت با پزشکتان تماس بگیرید.​​​​​​​

​نتایج تزریق پی آر پی

بین ۶ تا ۸ هفته زمان می برد تا نتایج پی آر پی خودش را نشان دهد.
در مصارف ارتوپدی خصوصا آرتروزهای مفصلی شدید و مواردی که دچار انحراف زانو - ژنوواروم و ژنووالگوم -شدید (بیشتر از ۲۰) هستند و در مواردی که افزایش وزن مفرط دارند (BMA˃۳۰) پاسخ مناسبی به درمان صورت نمیگیرد ولی در آسیبهای کمتر نسبت به درمانهای رایج مشابه از قبیل مصرف گلیکوزآمینوگلیکان، تزریق کورتون، هیالورونیک اسید و... ارجحیت دارد .در این بیماران با رنج سنی کمتر از ۶۵ سال و ترجیحا زیر ۶۰ سال انتظار افزایش کیفیت زندگی، بهبود رنج حرکتی مفصل درگیر و کاهش درد به مدت یکسال بعد از انجام پی آر پی قابل انتظار می باشد. در سایر مصارف ارتوپدی شامل آسیبهای ورزشی، تروماها ،تاندونیت و ... هم نتایج مشابهی وجود دارد.​​​​​​​

به چند تزریق پی آر پی برای درمان نیاز است؟

بر اساس بیماری، شدت و شرایط جسمی شما ممکن است یک یا چند تزریق با فاصله چند هفته نیاز داشته باشید. تزریق مجدد معمولا بعد از هفته ششم انجام می شود.
​​​​​​​